HAC’CIN ÇEŞİTLERİ
A) HÜKÜM BAKIMINDAN:
Şer’i hüküm açısından hac üç çeşittir.(farz, vacip ve nafile) belirli şartları uygun olan Müslümanların ömründe bir defa haccetmesi farzdır.
Yükümlü olmadığı halde, haccetmeyi adayan kişinin bu adağını yerine getirmesi ise vaciptir. Farz ve vacip dışında yapılan hac nafiledir.
Diğer nafile ibadetlerde olduğu gibi, başladıktan sonra bozulan nafile haccın kazası da vacip olur.
B) YAPILIŞ ŞEKLİ BAKIMINDAN:
Yapılış şekli bakımından hac üç çeşittir.(ifrad, temettü ve kıran)
Hac ve umre her biri tek başına yapıldığı gibi, aynı sene içerisinde, ikisi birbirine bağlı olarak da yapılabilir. Hac ay’ı içerisinde hac yapmadan önce umre yapıp yapmamaya, yapıldığı takdir de umre ve haccın ayrı, veya aynı, ihramla yapılması durumuna göre hac: ifrad haccı, temettü haccı ve kıran haccı olarak üç şekilde gerçekleşmiş olur.
1.İFRAD HACCI:
Umresiz olarak yapılan hacdır. Sadece hac ibadeti yapıldığından dolayı bu ad verilmiştir. Hac ayları içerisinde, hacdan önce umre yapmayıp, sadece hac niyetiyle ihrama girip, hac görevini yerine getirilir. Böylece ifrad haccı yapmış olurlar. mikat sınırları içerisinde olsun, ya da olmasın, herkes ifrad haccı yapabilir.
2.KIRAN HACCI:
Aynı sene içerisinde, hac ayları içinde umre ve haccı birleştirmeye verilen addır. Umre ve hac tek ihramla yapılır. Bundan dolayı,’birleştirmeli hac’ manasında bu adı almıştır. Umre ve hacca ikisine birlikte niyet edilir. Umreyi yaptıktan sonra ihramdan çıkılmaz, aynı ihramla hac görevine devam edilir. Bu durumda kıran haccı yapılmış olur.
3.TEMETTU HACCI:
Aynı yılın hac ayları içinde, umre ve haccı ayrı ayrı niyet ve ihramla yapmaktır. Hac ayları içinde, umre yapıp ihramdan çıkılır. Yeniden ihram giyip hac görevini yapılır. Bu duruma temettu haccı ismi verilir.
Hanefi’lere göre, umre ile hac arasında herhangi bir nedenle memleketine dönen kimse, Şafiilere göre ise: mikat sınırları dışına çıkan kimse, döndüğü zaman tekrar umre yapmazsa hac temettü değil, ifrad olur.
Kıran haccında, umreden sonra ihramdan çıkılmadığı için umre ile hac arasında ister mikat dışına çıkılsın, isterse memleket veya her hangi bir yere gidilsin, kıran haccı ifrad’a dönüşmez.
Bu üç hac çeşitlerinden hangisi yapılırsa yapılsın. Hac görevi yerine getirilmiş olur.
Hac ibadetinde gerçek fazileti haccın çeşidinden daha ziyade, edasında gösterilen gayret, samimiyet, huzur, huşu ve ihlâsa göre değerlendirmek gerekir.