Tavaf: Ziyaret etmek maksadıyla, bir şeyin etrafında dolaşmak. Kâbe-i muazzama’yı ziyaret ederek, etrafında yedi kere dönmek. Hac ve umrede, mescidi-i haram içinde Kâbe-i muazzama etrafında dönmek demektir.
Lügatte; dönmek, dolaşmak manalarına gelir. Kâbe’den başka bir cami etrafında ibadet için dönmeyi dinimiz yasak etmiştir.
Haccın farzları üçtür. İhram, arafat’ta vakfe ve Kâbe-i muazzama’yı ziyaret maksadıyla tavaf etmektir. Buna tavaf-ı ziyaret denir.
Kâbe-i muazzama etrafında dördü farz, üçü vacip olmak üzere yedi defa dönülür.
Tavafa hacer-i evsedin bulunduğu köşeden başlanır. Kâbe sola alınır, kabe kapısına doğru gidilmek suretiyle başlanılan yere gelinir. Kâbe etrafında bir kere dönmeye şavt denir. Yedi şavt, bir tavaf demektir. Zemzem kuyusunun ve makam-ı İbrahim’in dışından dolaşarak da tavaf edilebilir. Kadınların tavaf ederken, Kâbe’ye yaklaşmamaları daha faziletlidir. Mescid-i haram, dışından tavaf yapılmaz. Tavafın, hatim denilen yerin dışından yapılması gerekmektedir. Tavafa niyet etmek de, ayrıca farzdır dinde emirdir. Tavaf ederken ve sa’y ederken, ezan okunursa bunlar bırakılır, namazdan sonra devam edilir.
Tavafın belli bir zamanı yoktur. Gece ve gündüz yapılabilir.
Farz olan ziyaret tavafı bayramın üçüncü gününün güneşi batıncaya kadar yapılır. Her tavaftan sonra mescid-i haram içinde iki rekât namaz kılmak vaciptir. Dinimizin kati emridir.
Tavaf ederken abdestli olmak gerekir. Cünüp olmamak lazımdır. Ayrıca avret yerleri kapalı olmalıdır. Özellikle bayanlar bu duruma uymaları için, erkeklerin bulunmadığı zamanlarda tavaf ederler.
Tavaf sırasında salavat-ı şerife okunur.başlama yeri olan hacer-i esvede gelinince hacer-i esvede yönelip,namazda durur gibi tekbir ve tehlil getirerek bu taşa el sürülür.ve eğer’ki mümkün ise öpülür.mümkün değilse, el sürme işareti yapılır ve selam verilir
TAVAF ÇEŞİTLERİ
1.Kudüm tavafı: Mekke dışından, mikat denilen yerlerden daha uzak memleketlerden gelen Müslümanların, mekkeye geldikleri zaman, hemen mescid-i harama girerek gerçekleştirdikleri tavaftır. Bu tavafı yapmak sünnettir.
2.Ziyaret tavafı: Buna tavaf-ı ifada denir. Bu farz olan bir tavaftır. Hacılar Arafat’ta vakfelerini yaparlar sonra tavaf yaparlar bu tavafın, bayramın üçüncü günü güneş batmasına kadar tamamlanması gerekir.
3.Veda tavafı: buna tavaf-ı sadr denir. mikat denilen bölgeden daha uzak memleketlerden gelen hacıların Mekke’den ayrılacakları son gün yapmaları gerekli olan tavaftır.
4.Nafile tavafı: Mekke’de oturanların zaman zaman yaptıkları tavaftır.
5. Umre tavafı: Hac zamanı olan beş günden başka, senenin her günü, ihramla tavaf ve sa’y yapmak, saç kazımak veya kesmektir.