Hac: Arafat’ta özel vakitte bir miktar durmak, ondan sonra Kâbe’yi usulü üzere tavaf ederek ziyaret etmektir. Hac, İslam’ın şartlarından biridir. Hac yapan kimseye hacı denir.
Haccın farzları mezhepler arasında farklılıklar göstermektedir.
Hanefi mezhebine göre haccın farzları:
Hanefilere göre haccın farzları, bir şart ve iki rükünden ibarettir.
Haccın şartı ihrama girmek, haccın rükünleri ise; Arafat’ta vakfe yapmak ve Kâbe’yi tavaf etmektir.
Hanefiler ihramı şart, diğerlerini rükün olarak kabul etmişlerdir. İhrama girdikten sonra bu iki rükün yerine getirilmezse hac tamamlanmış olmaz ve ihramdan çıkılmaz. Buna göre zamanında vakfe yapamayan kimse o yıl hac yapma imkânını kaybetmiş olur. Bu kimse yarım bıraktığı haccını daha sonra kaza etmesi gereklidir.
Şafii mezhebine göre haccın farzları:
1- İhrama girmek
2- Arafat’ta vakfe yapmak
3- Kâbe’de tavaf yapmak
4- Sa’y yapmak
5- Saçları tıraş etmek
6- Bu rükünlerin çoğu arasında tertibe uymak.
Bu farzlar haccın rükünleridir.
Maliki ve Hanbelî mezhebine göre haccın farzları:
1- İhrama girmek
2- Arafat’ta vakfe yapmak
3- Kâbe’yi tavaf etmek
4- Sa’y yapmak
Bu farzlar haccın rükünleridir.
Rükünler, usulüne uygun yapılmazsa, ceza ve kefaret ödemekle sahih olmaz. Eksik olan rükün’ün tamamlanması ya da haccın kazası gerekir.
İHRAM: Sözlük olarak; kendini mahrum etmek, haram kılmak, hürmet edilen zamana ve mekâna girmek, saygı duymak anlamlarına gelir.
Terim olarak ise, İhram hac veya umre yapmaya niyet eden kimsenin, normal zamanlarda yapılması mubah olan bazı fiil ve davranışları hac ve umre esnasında kendi nefsine haram kılması demektir.
Niyet ve telbiye, ihramın rükünleridir. Bir kimse beyaz giysi giymekle ihrama girmiş olmaz. Niyet edip, telbiye getirmek lazımdır.
Niyet, ihram giyilirken hac ya da umre yapmaya karar vermek demektir. Niyeti dil ile teyit etmek gereklidir.
ARAFAT VAKFESİ: Vakfe, bir yerde bir süre durmak veya beklemek demektir. Arafat vakfesi titizlik gerektiren bir rükündür. Çünkü belirli zaman içerisinde orada bulunamayanlar o sene hacca yetişememiş olurlar. Peygamberimizin( s.a.v) “Hac, Arafat’tan ibarettir” sözü Arafat vakfesinin önemini belirtmektedir.
ZİYARET VAKFESİ: Hacer-ül esved’in bulunduğu köşeden veya hizasından başlayarak, Kâbe’nin etrafında yedi defa dönmektir. Ziyaret tavafı farzdır. Haccın iki rüknünden bir tanesidir. Bu tavaf yapılmazsa hac tamam olmaz.