Eda ediliş şekli ile hac üç kısma ayrılır.
1- İfrad haccı
2- Temettü haccı
3- Kıran haccı
İFRAD HACCI
İfrad haccı umresiz yapılan hacdır. Hac ayları içerisinde hac amelinden önce umre yapmayıp da yalnız hac niyeti ile ihrama girip hac menasikini ifa edenler ifrad haccı yapmış olur. Sadece hac ibadeti yapılacağı için tek hac anlamına gelen bu isim verilmiştir.
TEMETTÜ HACCI
Aynı senenin hac aylarında iki ayrı ihram ile hac ve umre yapılırsa bu hac şekline temettü haccı denilir. Temettü haccında hac ve umre ayrı ihram ve niyetlerle yapılır. Temettü aynı zamanda istifade etmek, yararlanmak anlamına gelmektedir.
KIRAN HACCI
Kıran haccı hac ve umreyi tek ihramla niyet edip eda etmektir. Hac ve umre tek ihram ile yapıldığı için “birleştirmeli hac” anlamında bu ad verilmiştir. Hac ve umreye niyet edilir, umreyi eda ettikten sonra ihramdan çıkılmaz ve aynı ihram ile hac görevini de eda ederler. Bu şekilde kıran haccı yapılmış olur.
Fazilet sırasına sıralamak gerekirse, önce kıran, sonra temettü ve daha sonra ise ifrad haccıdır.
HÜKÜM BAKIMINDAN HAC ÇEŞİTLERİ
Hüküm olarak hac, farz, vacip ve nafile olarak üç çeşittir. Ömür de bir kere hac yapmak farz, adak olarak hac yapmak ya da, başlandıktan sonra yarım bırakılan haccı kaza yapmak vacip, bunlar dışında kalan hac ise nafile hac olur. Çocukların yapacağı hac ile büyüklerin ikinci hac veya daha fazla yapacağı her hac ise nafiledir.
TEMETTÜ VE KIRAN HACLARININ ŞARTLARI
- Hac yapacak kişinin afakî olması gerekir. Harem ve Hill bölgelerinde oturan kişilerin temettü ve kıran haccı yapmaları caiz değildir. Hac aylarından evvel Mekke’ye gitmiş olup, oralarda kalan afakîler de bu mevzuda aynı hükme tabi olurlar. Bunlardan hac yapacak olanların, o sene hac ayları süresi içerisinde umre yapmamaları gerekir. Şayet yaparlarsa şükür kurbanı değil, ceza kurbanı keserler.
- Hac ve umre her ikisi aynı senenin hac aylarında yapılmalıdır. Umre hac aylarından önce yapılırsa ifrad haccı olur.
- Hac aylarında yapılan umreden sonra “Sahih İlmam” olmaması gerekir.