Say Nedir?

Kabe’nin tavaf işleminden sonra yapılması en önemli görevlerden birisi de Safa ve Merve tepeleri arasında yapılan say’dır. Say, yedi şavt’tan meydana gelmektedir.

Say, Safa tepesinden başlamakta ve Merve tepesinde bitmektedir. Safa tepesinden Merve tepesine doğru 4 şavt, Merve tepesinden Safa tepesine ise 3 şavt bulunur. Say edilirken, yeşil direkler arasında Hervele ile yani burada insanın güçlü olduğu gösterilecek şekilde vakarla ve hızla koşarak geçilmektedir.

Safa tepesine gelen müslümanlar Kabe’yi Safa tepesinden selamlarlar. Kabe tıpkı Hacer-ül Esved’in selamlandığı gibi, ellerin omuz hizzasını biraz geçecek şekilde açılarak selamlanır.

Şüphesiz Safa ve Merve, Allah’ın işaretlerinden birisidir. Kim Kabe’yi hac ve umre niyetiyle ziyaret ederse bu iki tepeyi ziyaret etmelerinde bir mahsur yoktur. Kim bir iyiliğe başkası tarafından zorlanmadan sarılır ve kendinden yaparsa, hiç şüpheniz olmasın ki, Allah iyiliklerin karşılığını veren ve her şeyi gerçekten de hakkıyla bilendir.

Yukarıda yapılan duadan sonra Say’a niyet edilmektedir. Say için şöyle niyet edilir:

“Ey Allah’ım, Safa ve Merve arasında, 7 şavt olmak üzere, senin rızan için Hac Say’ı yapmak istiyorum. Onu bana kolay kıl ve benden kabul buyur.” (Umre yapanların Umre say’ı niyet etmeleri gerekmektedir)

Say’a, Allah ve Resulünün başladığı gibi başlamak, Rasulüllah’ın: Safa ve Merve ise Allah’ın alametlerinden birisidir. Allah’ın başladığı ile Say’a başlayınız buyruğunu yerine getirmek içindir. Bakara 158’te belirtildiği gibi İnnessafa vel Mervete… Ayet üzerinden zahirine göre sanki Say yapmanın bir ehemmiyeti yokmuş gibi bir his uyansa da, Ayet’in geliş nedeni ile kelimelerin anlamları iyice göz önüne alınması gerekmektedir.

Bu konuda Hanefiler, ayetin zahir manasının da hükme dahili için Say’ı farz derecesinden olmayan Vacip olan kabul ederler. İmam Şafii ve İmam Malik’e göre ise farz olarak kabul edilmiştir. Müslümanlar’ın Kabe’yi tavaf ettikten sonra Safa ve Merve arasında say etmeleri, ayetin indirilme sebebi olarak belirtilmektedir.

Cahiliye döneminde Safa tepesinde İsaf adında, Merve tepesinde ise Naile adında bir put bulunmaktaydı. Müşrikler yaptıkları her Say’da bunlara ellerini sürüp putlardan yardım dilerlerdi. Müminler’in putları temizlemesinden sonra Say işlemi gerçeğine uygun olarak yapılmaktadır.