Hendek Savaşı

Hendek savaşı, Müslümanlar ile Mekkeli müşriklerin yaptıkları son savaştır. Bu savaş hicretin beşinci yılında, 627 yılında yapılmıştır. Müslümanların hendek kazarak hazırlamış oldukları savaş stratejisi, savaşın bu ad ile anılmasına vesile olmuştur. Yahudi ve müşriklerin birleşmek suretiyle kurmuş oldukları bir ordu ile yapılan bu savaşa Anzab savaşı da denilir. Müslümanlar sayıca çok az olmalarına rağmen, bu savaşı kazanmışlardır. Müslümanlar için savunma savaşı olarak da tarihe geçmiştir.

Uhud savaşı sonrası Müslümanlar, Medine’nin doğusuna ve kuzeyine seferler yaptılar. Bundan dolayı Mekke kervanlarının Suriye, Mısır ve Irak yolu kapanmıştı. Ticaret yolları kapanan müşrikler savaş için hazırlıklara başladılar. Yahudilerin müşriklerle bir olup, Medine’de ki Müslümanları yok etmek istemeleri, Müşriklerin ise, Bedir ve Uhud savaşlarından bekledikleri sonucu alamamasından dolayı hendek savaşı kaçınılmaz oldu.

Müşrikler çeşitli kabilelerden aldıkları paralı askerleri ve kendi askerlerini savaş için hazırlamaya başladılar. Müşriklerin kabileler ile birleşerek hazırladığı orduya, Müslümanların sayı olarak karşı koymaları mümkün değildi. Bundan dolayı Müslümanlar, harekete geçerek kendileri için faydalı olacak savaş stratejisini belirlediler. Medine şehrinin önemli bölgelerine hendekler kazdılar. Bunu yapmakta ki amaç savunmayı kolaylaştırmaktı. Hendeklerin derinlikleri, bir insanın buradan çıkamayacağı şekilde yapılmıştı. Hendekler bir ayda hazır hale getirildi.

Hendek savaşı için hazırlıklar bitince, kadın ve çocukları korumak için kulelere yerleştirdiler. Karargâhlarını Sal dağında kuran Müslümanlar, hendekleri korumak için gruplar oluşturdular. Bunu yapmaktaki amaç, müşriklerin hendekleri aşmasına engel olmak idi. Karşılıklı olarak ok atışları yapılmış, kuşatmanın etkisiz olmasından ve yiyeceklerinin bitmesinden sonra müşrikler, Beni Kureyze Yahudilerini savaşa katılmaya razı ettiler. Yahudiler, Müslümanlara arkadan saldırmayı düşündüler, Hz. Muhammed bunu duyunca onlara doğru bazı birlikleri sevk etti. Beni kureyzelilerin Hz. Muhammed’e saldırmama sözü sebebi ile bu girişim başlamadan sonlandı. Kuşatma bir ay boyunca devam etti. Fırtına ve soğuk havalar da etkili olunca müşrikler kuşatmaya son verdi. Böylece hendek savaşı müşrikler için hezimetle sona erdi.

Müslümanlar ile müşrikler arasında yapılan hendek savaşı sonunda, Müslümanların zaferle ayrılması eşitliği sağladı. Müşrikler düşmanlıktan bıkmaları ve ticaretlerinin engellemesi sonunda, 628 yılında Müslümanlarla Hudeybiye antlaşmasını yapmak zorunda kalmışlardır.

Hendek Savaşı Detayları

Sırasıyla Bedir ve Uhud muharebelerinden sonra Müslümanlar ( Allah onlardan razı olsun ) ile Mekke’li müşrikler arasında yapılan son muharebedir. Bu savaştan’da Allah’ın izni ile Müslümanlar galip çıkmışlardır. Hicret’in 5. yılında yani Miladi 627 senesine dayanan bu savaş, Müslüman’ların kendilerini savunmak ve savaşta strateji olarak kullandıkları hendekler sebebiyle bu savaş “Hendek Savaşı” olarak anılmış ve tarihe geçmiştir.

Mekke’li müşrikler Yahudi’lerinde desteği ile Müslümanlar’ın yaklaşık 4 katı büyüklüğünde askeri insan gücü sahiptilerdi. Ancak yaklaşık 4 kat büyük olmaları onları bu savaştan’da mağlup çıkardı.

Hendek Savaşı Nedenleri;

Uhud muharebesi sonrasında Müslümanların Medine doğusuna ve kuzeyine seferler yapması nedeniyle, Mekke kervanlarının Suriye, Mısır ve Irak yolunu kapatarak iptal etmesi sebebiyle savaşın başlamasında etken olmuştur. Müşriklerin ticaret yolları kapanmış, Uhud savaşında yaşanan kayıbın da etkisiyle, Hendek savaşı için hazırlıklar başladımıştır. Müşrikler ile bir olan yahudiler, Medine’de bulunan Muhammed Aleyhisselam ve Ashabını yok etmek istemesi ve Mekke’li müşriklerinde Bedir ve Uhud savaşlarında kayıplar vererek, istediklerini alamaması sebebiyle bu savaş’a girmeleri kaçınılmaz olmuştur..

Müşrikler bazı müşrik kabilelerinden topladıkları ücretli askerleri ve kendi birliklerinde bulunan askerleri bu Hendek Savaşı için hazırlamaya koyuldular. Müşriklerin, müşrik kabilelerle birleşerek hazırladığı askeri orduya, Muhammed Aleyhisselam ve ashabının sayıca karşı koyması imkansız gibi görünüyordu. Bu nedenden dolayı, Muhammed Aleyhisselam ve Ashabı harekete geçerek, kendilerine yarar sağlayabilecek savaş taktiklerini belirlediler. Sahabe’den olan Selman-ı Farisi ( Allah ondan razı olsun )’nin görüşü ile Medine şehrinin önemli yerlerine hendekler kazıldı. Bunun amacı Müşriklerden gelen saldırıya karşı savunmayı kolaylaştırmaktı. Uzun ve yorucu bir çalışmadan sonra, içinden kolay kolay çıkılamayacak hendekler hazırlanmış, içinden çıkan topraklardan da siperler yapılmıştır.Hendeklerin hazırlamak 1 ay gibi bir süreyi bulmuştur. Müşrikler, bu savunma taktiğini daha önceden anlayamamaları sebebiyle savaş onlar için bir hezimetle sonlanmıştır.

Hendek Savaşı Sonuçları

Müslümanlar ve müşrikler arasındaki bu son muharebe sonucunda, Müslümanların zaferle ayrılması, Müslüman’ları, müşriklerden 1 adım daha öne geçirmiştir. Muhammed Aleyhisselam, bu savaşın bir nebze olsun tatlıya bağlanması için, Miladi 628 yılında, Mekkelilerle, Muhammed Aleyhisselam ve Ashabı için ayrıcalıkların kazanılması olarak görülen bir anlaşmayı, Hubeydiye Antlaşmasını yapmıştır.

Kuran’ı Kerim’de Hendek Savaşı

Kuran’da bu savaşın önemi ”Hani onlar, hem yukarı tarafınızdan, hem aşağı tarafınızdan üzerinize geldiler, gözler kaymış, yürekler boğazlara dayanmış ve Allah hakkında türlü şeyler düşünmüştünüz! İşte orada. insanlar bir sınavdan geçmiş ve ağır bir sarsıntıyla sarsılmışlardır.” (33/10-11) sözleriyle açıklanmıştır.