Safa tepesi, Mekke’nin doğusunda bulunan Ebu kubeys dağı eteğinde Kâbe’nin kuzeydoğusunda, Merve’den biraz daha yüksek ve Kâbe’ye daha yakın olan bir tepedir.
Safa tepesinin tam karşısında olan Merve ise, Mekke’nin batısında olan Kuaykıan dağının eteğinde Kâbe’nin kuzeybatısında ve Kâbe’nin Rüknü ırak köşesinin karşı tarafında yer alır.
Safa ile Merve tepeleri arasında ki uzaklık yaklaşık olarak 400 metredir. Safa ile Merve tepeleri arasında ki vadi zamanla doldurulmuş ve yükseltilip tesviye edilmiştir. Zemini yürümeye uygun hale getirilmiş, tepelere çıkmak için merdivenler yapılmış ve hac mevsimlerinde gece aydınlatması yapılmıştır.
İki tepe arasında sa’y yapılan alanın üstü 1922 yılında kapatılmış, hac ve umre yapan hacılar nispeten güneş ve tozdan korunmuştur. 1955-1976 yılları arasında yapılan genişletme çalışmalarında burası Mescid-i Haram’a ilave edilmiş ve sa’y yolu iki katlı olarak hizmete girmiştir.
Kuran’ı Kerim’de Safa tepesi ile Merve tepesinin Allah’ın koyduğu sembollerden olduğu bildirilmiş, bu iki tepenin arasında sa’y yapmanın hac ve umrenin bir parçası olduğu açıklanmaktadır.(el-Bakara,2/158)
Hz. İbrahim oğlu İsmail ile Kâbe’nin inşasını tamamladıktan sonra, hac ile ilgili tavafı uygulamalı olarak öğretmiş, Safa ile Merve tepeleri arasında sa’y yapmayı öğretmiştir. Hz. Hacer oğlu İsmail’e su bulmak için iki tepe arasında telaşla koşturmuş, tabi olduğu bu imtihanı Allah’a olan güven ve inancı için sıkıntılara göğüs germenin, bir ödülü olarak başarmanın anısını canlandırır.
“Şüphesiz ki Safa ile Merve, Allah’ın şearindendir.”( el-Bakara, 2/ 158)
Hac ve umre sırasında Kâbe tavaf edildikten sonra, Safa ile Merve arasında sa’y yapılır. Safa tepesi, Merve tepesinin tam karşısında bulunmaktadır. İkisi arasında kudayd denilen bir çukur yer alır. Bu bölgede İslam’dan önce Evs ve Hazrec’lerin putları olan Menet bulunurdu, ve orada da Kudayd’a inilen başka bir tepe vardır.( Ebu Ubeyd el-Endelüsi, Mu’cemu ma İste’ceme, Beyrut 1983, 4, 1218).
Safa ile Merve arasında sa’y yapmak, hac’cın menasikindedir. Allah Teâlâ, İbrahim(a.s)’a nasıl hac yapılacağını bildirmiş, Safa ile Merve arasında Hz. Hacer’in yaptığı gibi sa’y yapılmasını ona emretmişti.( Taberi, Tefsir, Mısır 1968, 2, 44)