Şavt Nedir Nasıl Yapılır?

ŞAVT: Tavaf’ta: hacer-i esved.’den başlayıp, hatimin dışından Kâbe’nin etrafında bir defa dolaşmak.(halk arasında şaft’ta denir)

Sa’y da ise, Safa ile Merve arasındaki her bir gidiş ve gelişi ifade eder.

Bir tavaf yedi şavt’tan meydana gelir. hacer-i esved’den başlayıp yedi defa Kâbe’nin etrafında dönmek bir tavaf, her bir dönüşte bir şavt’tır. Sa’yde safa ile Merve arasındaki her bir gidiş ve geliş bir şavttır.sa’y yedi şavt’tan oluşur.

Hacer-i esved hizasına gelmeden önce:”Allahım! Senin rızan için umre tavafı yapmak istiyorum. Bunu kolaylaştır ve kabul eyle.”diye niyet edilir.

Hacer-i esved hizasına doğru gidilir. Bu sırada tekbir, tehlil getirilmesi ve dua edilmesi uygun olur. hacer-i esved hizasına varınca eller, içleri Kâbe’ye doğru olacak şekilde namaza durur gibi omuz ya da kulak hizasına kadar kaldırılarak,”Bismillahi allahu ekber.”denildikten sonra hacer-i esved istilam edilir.

İstilam: Elleri hacer-i esvedin üzerine koyup onu öpmek demektir. Fakat hac mevsiminde bu pek mümkün olmamaktadır. Bu nedenle hacer-i esvede uzaktan elle işaret edilir, sağ avucun içi öpülmekle yetinilir. Hacer-i evsedi istilam etmek sünnettir. Yalnız başkalarına eziyet etmek ise haramdır. Sünneti yerine getirmek için başkalarına eziyet etmeyelim. Ve haram işlemekten sakınalım.

Bu durumdan sonra Kâbe sola alınarak tavafa başlanır. Tavafa başlarken ve her şavtın başında “Allah, bütün eksikliklerden uzaktır. hamd, Allah’a mahsustur. Allah’tan başka ilah yoktur. Allah en büyüktür. Bütün güç ve kuvvet şanı yüce ve azamet sahibi Allah’a aittir. Salat ve selam, efendimiz Muhammed aleyhis-selama olsun. Allah’ım! Sana iman ederek, kitabını tasdik ederek, verdiğim sözü yerine getirerek ve peygamberinin sünnetine uyarak bu ibadetimi yerine getiriyorum.”diye dua edilir. Tavafın hatimin dışında yapılması gerekir. Tavafın ilk üç şavtında mümkün olduğu kadar erkekler remel yaparlar.

Tavaf sırasında dualar edilir. Tekbir ve tehlil getirilir. Kur’an okunur. Herkes içinden geldiği gibi samimiyetle ve ihlâs ile dualar okur.

Tavaf yapılırken; abdest bozulması, farz namaz için kamet getirilmesi, ya da tavafı bozmayı gerektirecek başka bir mazeret olmadığı sürece tavafa ara verilmemelidir.

Yemen köşesi ile hacer-i esved köşesi arasında “Rabbimiz! Bize dünyada iyilik ver. Bizi cehennem azabından koru. İyilerle birlikte cennete koy. Ey mutlak güç sahibi! Ey günahları çok bağışlayan! Ey âlemlerin rabbi!” duasını okumak yerinde olur. Hacer-i esved köşesine ya da hizasına varılınca, ilk şavt tamamlanmış olur. Beklemeden ikinci şavta devam edilir. Ve diğer şavtlarda aynı şekilde yapılır. Yedinci şavtın sonunda hacer-i esved tekrar istilam edilerek tavaf bitirilir.

Sonunda haremi şerifin uygun bir yerinde iki rekât namaz kılınır. Kerahet vakti değilse, tavafın hemen arkasından kılınması daha iyi olur.

Şavt Nedir Sözlük Anlamı

Şavt sözlük anlamı: Bir turluk koşu, işin bir kısmı, gaye, mesafe anlamların gelir.

Dini bir kavram olarak, tavafta hacer-i esvad’den başlayıp hatim’in dışından Kâbe’nin etrafında bir defa dolaşmak.

Sa’y da, safa ile Merve arasında her bir gidiş ve gelişe şavt denir. Halk arasında şaft olarak da tanımlanır.

Bir tavaf yedi şavt(şaft) dan oluşur. Hacer-i esved’den başlayıp yedi defa Kabe etrafında dönmek bir tavaf, her bir dönme de bir şavttır.

Şavt olmadan tavaf olmaz, bir tavaf’ın yapılaması için yedi tane şavt yapmak gereklidir.

Şavt(şaft) esnasında abdestli olmak gereklidir. şavtı abdestli yapmak tavafın vaciplerindendir. Şayet şavt esnasında abdest bozulursa tekrar abdest alıp kalan şavt’ları tamamlamak gerekir.

Tavafa başlarken ve her şavtın başında:”Allah, bütün eksikliklerden uzaktır. Hamd, Allah’a mahsustur. Allah’tan başka ilah yoktur. Allah en büyüktür. Bütün güç ve kuvvet Allah’a aittir. Salât ve selam, efendimiz Muhammed aleyhi’s-selam’a olsun. Allah’ım sana iman ederek, kitabını tasdik ederek, verdiğimiz sözü yerine getirerek ve peygamberinin sünnetine uyarak bu ibadetimi yerine getiriyorum.” diye dua edilmesi uygun olur.(tavafın ilk üç şavtında erkekler mümkün olduğu kadar remel yaparlar.)

Tavaf sırasında dua edilir. Tekbir ve tehlil getirilir. Kuran okunur. İnsanlar içlerinden geldiği şekilde ihlâs ve samimiyetle dualar ederler. Bundan dolayı abdest bozulması ya da tavafı kesmeyi gerektirecek başka bir mazeret ortaya çıkmazsa, tavafa ara verilmemelidir. Yemen köşesine gelince istilam edilir. Diğer köşelerde istilam edilmez.

Yemen köşesi ile hacer-i esved köşesi arasında: “Rabbimiz! Bize dünyada iyilik ver. Ahirette de iyilik ver. Bizi cehennem azabından koru. İyilerle birlikte cennete koy. Ey mutlak güç sahibi! Ey günahları çok bağışlayan!ey alemlerin rabbi!” duasının okunması yerinde olur.

Hacer-i esved köşesine ya da hizasına gelinince ilk şavt tamamlanmış olur. Beklemeden ikinci şavta başlanır. Aynı şekilde diğer şavtlar da yapılır. Yedinci şavt sonunda hacer-i esved tekrar istilam edilerek tavaf bitirilir. Sonra harem-i şerifte uygun bir yerde iki rekât namaz kılınır. Tavaf namazını kerahet vakti değilse tavafın hemen peşinde kılınması daha iyi olur.

Tavaf namazından sonra dua edilir ve zemzem içilir. Sonra hacer-i esved tekrar istilam edilerek sa’y yapmak için safa tepesine gidilir.

Mescid-i haram dışında şavt olmaz. şavt yapılabilmesi için mescidi- haram içinde bulunmak gereklidir.

Bir Şavt Kaç Metre

Bir şavt yaklaşık olarak 400 metredir.

Safa, Mekke’nin doğusundaki Ebu Kubeys Dağı’nın eteğinde, Mescidi-i Haram’ın kuzeydoğusunda, Merve’den biraz daha yüksek ve Kâbe’ye daha yakın bir tepedir. Safa’nın tam karşısındaki Merve ise Mekke’nin batısındaki Kuaykıan dağının eteğinde Harem-i Şerif’in kuzeybatısında ve Kâbe’nin rüknü(ırak)köşesinin karşısında yer alır.

Her iki tepe arasındaki uzaklık yaklaşık 400 metredir. Safa ile Merve arasındaki vadi zamanla doldurularak yükseltilip tesviye edilmiş, zemini yürüyüş için uygun hale getirilerek, tepelere çıkmayı kolaylaştıran merdivenler yapılmış ve hac mevsimlerinde geceleri aydınlatılmıştır. İki tepe arasındaki sa’y yapılan alanın üstü 1922 de kapatılarak hac ve umre yapanlar kısmen güneşten ve tozdan korunmuştur.1955-1976 yılları arasındaki genişletmede burası Mescid-i Haram’a katılmış ve say yolu olarak iki katlı olarak tasarlanmıştır.

Kuran’ı Kerim’de Safa ve Merve’nin Allah’ın koyduğu, sembollerden olduğu belirtilmekte, bu iki tepe arasında say etmenin hac ve umre ibadetinin bir parçası olduğu vurgulanmaktadır.(El Bakara 2-158) Hz. İbrahim oğlu İsmail ile Kâbe’nin yapımını tamamladıktan sonra hacla ilgili menakisinin tamamını uygulamalı olarak onlara öğreten Cebrail, Safa ve Merve tepeleri arasında say etmelerini de gösterdi. Hz.hacerin oğlu İsmail’e su bulmak için iki tepe arasında, telaşla koşuşturmasının tabi tutulduğu imtihanı, Allah’a olan güveni ve inancı uğruna sıkıntılara göğüs germesine, bir ödül olarak başarmasının anısını canlandıran bu uygulama, Mekke’de putperestlik inancının yaygınlaşmasıyla terk edilmiş, İslam’ın gelişiyle birlikte tekrar hac ve umrenin bir parçası olarak başlatılmıştır.(Hicaz albümü, Diyanet İşleri Başkanlığı)

Mekke’de Beytullah’ın yanında parça taşlardan oluşan tepeye Merve adı verilmiştir.

“Şüphesiz ki Safa ile Merve Allahın şeairi(nişaneleri) indendir”(El-Bakara 2-158)Hac ve Umre esnasında beytullah tavaf edildikten sonra, bu iki tepe arasında sa’y yapılır

Hz. İbrahim eşi Hacer ve oğlu İsmail’i Allah Teala’nın emriyle hiç kimsenin olmadığı, yiyecek ve içecek bulunmayan bir yer olan, Mekke’ye getirdi. Yanlarında çok az bir hurma ile bir testi suları vardı. İbrahim(a.s) oradan ayrılınca çocuk susuzluktan ayağını yere vurarak ağlamaya başladı. Hz. Hacer su bulmak için etrafa göz attı fakat hiçbir şey göremedi. Ne su vardı, ne de bir insan. Merve tepesine doğru gitti. Tepeye çıktı baktı. Yine kimseleri göremedi. İki tepe arasında Kudayd denen yer çukur bir yerdi, İsmail oradaydı. İki tepe arasında yedi defa gitmiş gelmişti İsmail’i bıraktığı yerden hızlı geçiyordu. Çaresiz bir şekilde İsmail’in yanına geldiğinde, ayağının dibinde su kaynadığını gördü. Ve suyun akıp gitmesini engellemek için etrafını çevirdi.

Safa ile Merve arasında say yapmak, haccın menasikindendir.

Şavt Nedir Anlamı

Şavt, tavaf esnasında yapılan bir ibadetin ismidir.

Tavaf: Kabe’nin etrafında yedi defa dönmeye verilen isimdir. Şavt ise bu dönmelerin her birisinin aldığı isimdir. Tavaf: yedi şavt’tan oluşur ve Kâbe’nin etrafında yedi şavt yapılır. Yedi şavt bir tavaf eder. Halk arasında şavt’a, bazen şaft da denilebilmektedir.

Şavt olmadan tavaf olmaz. Bir tavafın olabilmesi için yedi tane şavt olması gereklidir.

Şavt sırasında abdestli olmak gerekir. şavt’ı abdest’li olarak yapmak şavt’ın vaciplerindendir. Eğer ki tavaf esnasında abdest bozulması olursa, tekrar abdest alınması ve şavt’a devam edilmesi gerekir.

Mescid-i Haram’ın dışında şavt olmaz. Şavt’ı yapabilmek için mescidi-i haramın içinde bulunmak gerekir. Bu alan bir hayli geniş halde olduğu halde, her yıl hac ve umre yapan hacıların sayıları arttığı için genişletme çalışmaları devam etmektedir.

Hacer-ül esved hizasına gelmeden : “Allah’ım senin için umre tavafı yapmak istiyorum. bunu bana kolaylaştır ve kabul eyle” diye niyet edilir. Tavaf başlamadan önce erkekler “ıztıba” yaparlar.

Böylece hacer-i esved’in hizasına doğru gelinir. Bu sırada tekbir, tehlil getirmek ve dua etmek uygun olur. hacer-i esved hizasına gelindiğinde eller, içleri Kâbe’ye doğru olacak şekilde namaza durur gibi omuz ya da kulak hizasına kadar kaldırılır” bismillah Allah’u ekber” denir. hacer-i esved “istilam” edilir. İstilam: elleri hacer-i esved’in üzerine koyup onu öpmek demektir. Ancak hac mevsimin de bu hiç mümkün değildir.(aşırı kalabalık olduğu için)bundan dolayı hacer-i esved’e uzaktan elle işaret edip sağ avuç içi öpülmek suretiyle yetinilir.

Hacer-i esved’i istilam etmek sünnettir. Başkalarına eziyet etmek ise haramdır. Sünneti yerine getirmek için başka insanlara eziyet vermek ve haram işlemekten sakınmak gerekir.

Daha sonra Kâbe sol tarafa alınır, tavafa başlanır. Tavaf’a başlarken ve her şavt başında “Allah bütün eksikliklerden uzaktır. hamd Allah’a mahsustur. Allah’tan başka ilah yoktur. Allah en büyüktür. Bütün güç ve kuvvet şanı yüce ve azamet sahibi Allah’a aittir. Salât ve selam, efendimiz Muhammed aleyhi ve sellem’e olsun. Allah’ım sana iman ederek, kitabını tasdik ederek, verdiğim sözü yerine getirerek ve peygamberinin sünnetine uyarak bu ibadeti yerine getiriyorum.” diye dua edilirse ne güzel olur. Tavaf’ın hatim’in dışından yapılması gereklidir. Tavafın ilk üç şavt’ın da erkekler mümkün olduğu kadar “remel” yaparlar.

Sayın Şartları

Sa’y sözlük anlamı: İş yapmak, yürümek ve koşmak anlamına gelir.

Hac ibadeti ile ilgili bir terim olarak, hac ve umre için yapılan bir tavaftan sonra, Mescid-i Haram’ın doğu tarafında bulunan Safa ile Merve tepeleri arasında, Safa’dan başlayarak dört kere gidip üç defa gelmek demektir.

Safa’dan Merve’ye gidiş bir şavt, Merve’den Safa’ya dönüş de bir şavt olmak üzere sa’y, toplam yedi şavt’tan ibarettir.

Sa’y: Hz. İbrahim’in eşi Hacer’in, oğlu İsmail’e su bulmak için safa ile Merve tepeleri arasında yedi kere gidip gelmesine sebep olan olayı anlatmaktadır. Onların hatırasına binaen bu iki tepe arasında sa’y yapılmış olup, İslam haccında da sa’y yapmak meşru kılınmıştır.

‘Şüphesiz Safa ve Merve Allahın (dininin) nişanelerindendir. Onun için her kim hac veya umre niyetiyle Kâbe’yi ziyaret eder ve onları tavaf ederse bunda bir günah yoktur.’ Bu ayet sa’yin meşru olduğuna delildir. Ayette geçen tavaf etmekten maksat, sa’y etmektir.

Sa’y, haccın asıl vacibidir. Geçerli bir mazeret olmadan terk edilirse, dem gerekir. Geçerli bir mazeret varsa bir şey gerekmez.

Hastalık, yol güvenliğinin olmaması ve hapsedilme riski varsa, bunlar geçerli mazeret olur.

Sa’yin geçerli olması için yerine getirilmesi gerekli olan şartlar vardır. Bunları şu şekilde açıklayabiliriz.

1.Hac sa’yinin asıl vakti farz tavaftan sonradır. ancak hac için tavafa giren kişi, isterse arafata çıkmadan önce nafile bir tavafın peşinden haccın sa’yini yapabilir. Bu durum da sa’yin muhakkak ihramlı olarak yapılması gerekir.

2.Hac aylarından önce hac ihramına girilirse de hac menasikinden hiç biri hac mevsiminden önce yapılamaz, yapıldığı takdir de geçerli değildir.

Haccın sa’yini kurban bayramının 1,2 ve 3. günlerinde yapmayan kimse, daha sonra ülkesine dönmeden önce yaparsa her hangi bir ceza gerekmez. Şayet sa’yini yapmadan ülkesine döner ise geçerli bir mazereti yoksa dem gerekir.

3.Sa’y müstakil bir ibadet değildir. Bu yüzden geçerli bir tavafın arkasında yapılması icap eder.

4.Sa’yi Safa ile Merve arasında yapılmalı.

5.Sa’ya Safa tepesinden başlanmalı. Şayet başlanmazsa geçerli olmaz.

6.Sa’yin ilk dört şavtını yapmak rükün, yediye tamamlamak ise vaciptir. Bir şeyin yarısından fazlasını yapmak, o şeyin tamamı hükmündedir.

Say Yapmanın Farzları

Sa’y: iş yapmak, yürümek ve koşmak anlamına gelir. Hac ibadeti ile ilgili bir terimdir. hac veya umre için yapılan bir tavaftan sonra, Mescidi-i haram’ın doğu tarafında bulunan safa ve Merve tepeleri arasında, Safa’dan başlamak üzere dört defa gidip üç defa gelmektir.

Safa’dan Merve’ye gidiş bir şavt, dönüş de bir şavt sayılır. Toplam yedi defa yapılır. “Şüphesiz Safa ve Merve Allah’ın (dininin) nişanelerindendir. Onun için her kim hac veya umre niyetiyle Kâbe’yi ziyaret eder ve onları tavaf ederse bunda bir günah yoktur” ayetiyle sa’yın meşru olduğu anlaşılmaktadır.

Hz.ibrahim’in eşi Hacer, oğlu İsmail’e su bulmak için yedi defa gidip gelmiştir. O olaydan sonra bu iki tepe arasında sa’y yapılmaya başlanmış, İslamiyet’in haccında da sa’y meşru olarak kabul edilmiştir.

Sa’y haccın vacibidir. meşru bir mazeret olmaksızın terk edildiğinde dem gerekir. geçerli bir mazeret varsa bir şey gerekmez. Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellem: “sa’y edin,çünkü Allah sa’y etmeyi size yazdı” buyurmuşlardır. Sa’yın farz olduğu düşüncesinde olanlar, bu hadisin sa’yin farz olduğuna delil teşkil ettiğini,zira,’size yazdı’ifadesini, size farz kıldı. anlamında olduğunu belirtiyorlar.

Hanefi mezhebine göre: ilgili ayetin delaleti zannidir. Ayet, sa’yin farz olduğuna kesin olarak delalet etmediğini, ancak vacip oluşu sabit olur. konu ile ilgili olarak hadis zayıftır. Çünkü yazmak ifadesi her zaman farziyet anlamı taşımaz diye açıklanmaktadır.

Şafii, maliki ve Hanbelî mezheplerine göre: sa’y etmek haccın ve umrenin rükünlerinden biridir. sa’y yapılmazsa hac ve umre geçerli olmaz.

Hac sa’yinin asıl vakti, farz tavaftan sonradır. lakin hac için ihrama girmiş bir kişi, isterse Arafat’a çıkmadan da önce nafile bir tavaf sonrası hac sa’yini yapabilir. Yalnız ihramlı olması gereklidir

Haccın sa’yı Arafat vakfesinden önce yapılmamış ise ziyaret tavafından sonra ihramlı ya da ihramsız olarak yapılabilir.

Haccın sa’yını kurban bayramının 1,2 ve 3.günlerinde yapmayan kişi daha sonra ayrılmadan önce sa’yını yapabilir. Bir ceza gerekmez. Haccın sa’yini yapmadan Mekke’den ayrılan kişi dinen geçerli bir mazereti yoksa dem gerekir. Dinen geçerli olan mazeret, hastalık, doğal afetler gibi mazeretlerdir.

Say Nasıl Yapılır?

SA’Y NEDİR

Sa’y kelimesi;  koşmak, hızlı yürümek anlamına gelmektedir.

Hac ve umrede Kâbe’nin doğu tarafındaki Safa tepesinden başlayarak Merve’ye dört gidiş, Merve’den üç dönüş olmak üzere bu iki tepe arasındaki gidiş-gelişe denir.

Merve’ye her bir gidişe ve Merve’den Safa’ya her bir dönüşe ‘şavt’ denir

Safa ile Merve arasındaki yaklaşık 400 metre uzunluğunda olan yürüme alanına ‘mes’a denir.

Say’ın aslı Hz. Hac er’in henüz kendisini emmekte olan oğlu Hz. İsmail için su ararken bu iki tepe arasında koşması hatırasına dayanmaktadır.

SA’Y NASIL YAPILIR

Hacer-i Esvet istilam edilerek safa tepesine çıkılır.’Allah’ım senin rızan için umre sa’yını yapmak istiyorum. Bunu kolaylaştır ve kabul et.’diye niyet edilir. Kâbe’ye dönüp tekbir, tehlil, salâvat okunur. ve içten dua edilir. Sonra Merve tepesine doğru yürünür.

Erkekler koşar adımla yürürler. Buna ‘hervele’ denir.

‘Yarabbi günahlarımızı bağışla, bize merhamet et, bize ikram et,bizleri affet.çünkü sen mutlak güç,kerem ve ihsan sahibi olansın.’ diye dua edilmesi uygun olur. Merve’ye varıldığında bir şavt tamamlanmış olur. Kabe’ye dönüp tekbir,tehlil ve salavat-ı şerife getirilip dua edilir.

Sonra Merve’den Safa’ya doğru yürüyerek gidilir. Safa’ya varınca ikinci şavt tamamlanır.

Diğer şavt’lara da aynı şekilde devam edilir. Yedinci şavt’tan sonra Merve’de Kâbe’ye karşı dönerek dua edilir.

Traş olunur ve ihramdan çıkılır.

Erkekler saçlarını kısaltır veya dipten keserler. Kadınlar ise saçlarının ucundan bir miktar keserler. saçların ucundan alınacak miktar, parmak ucu uzunluğundan az olmamalı.traş olunduktan sonra umre ihramından çıkılmış olur. Hac için tekrar ihrama girene kadar bütün ihram yasakları kalkar.

İhramdan çıkma durumuna gelen kişiler, birbirlerini traş edebilirler. Bu aşamadan önce bir başkasını traş etmek yasaktır.

İfrat haccı ve kıran Haccı’na niyet edenler ihramlı kalırlar. bu aşamada ihramdan çıkmaları yasaktır.

Temettü haccına niyet edenler umrelerini bitirip ihramdan çıktıktan sonra, hac için ihrama girinceye kadar Mekke de ihramsız olarak kalırlar. beş vakit namazlarını haremi şerifte kılma ve bol bol nafile tavaf yapma imkanı bulurlar. Uzak yerlerden gelenler nafile namaz kılmak yerine, nafile tavaf yapmaları daha uygun olabilir.

Namaz kılmak, tavaf yapmak haricinde, mescidi haramda Kuran’ı kerim tilaveti dua zikir ve tesbihatla meşgul olurlar. hac vakti gelene kadar, ihrama girinceye kadar ibadetlere bu şekilde devam edilir. Zamanı gelince hac için ihrama girilir vakfe için Arafat’a çıkılır,

Say Duaları Nelerdir?

Kabe’nin tavaf edilişinden sonra yapılacak en önemli işlemlerden biri de Safa ve Merve tepeleri arasında ki sa’ydır. Sa’y da yedi şavttan oluşmaktadır.

Sa’y ve Hervele 

Sa’y Safa tepesinden başlayıp, Merve tepesinde son bulur. Safa’dan Merve’ye 4, Merve’den Safa’ya ise 3 şavt vardır. Sa’y yapılırken  yeşil direkler arasında Hervele ile, yani insanın güçlü bir varlık olduğunu gösterecek şekilde vakar ve hızla geçerek koşulur. Safa tepesine gelindiğin de ise Kabe safa tepesinden selamlanır. Ksbe, aynen Hacer-ül esved’in selamlanması gibi, eller omuz hizalarını biraz geçecek şekilde açılarak selamlanır. Kabe’ye dönük olarak şu dua edilir; Şüphesiz Safa ve Merve Allah’ın işaretlerindendir. Kim Kabe’yi Hac veya Umre niyeti ile ziyaret ederse, bu iki tepeyi Tavaf etmesinde bir sakınca yoktur. Kim bir iyiliğe başkası zorlamadan sarılır ve onu kendiliğinden yaparsa, hiç şüpheniz bulunmasın ki, Allah iyiliklerin karşılığını veren ve her şeyi gerçekten de hakkıyla bilendir.

Bu duadan sonra Sa’y’a niyet edilir. Sa’y’in niyeti şöyledir:

“Ey Allah’ım, Safa ve Merve arasında, 7 şavt olmak üzere, senin rızan için Hac Sa’y’ı yapmak istiyorum. Onu bana kolay kıl ve benden kabul buyur.”

(Umre yapanlar, Umre Sa’y’ı için niyet ederler.)

Sa’y’ın 1. Şavtında Okunacak Dua:

Allah en büyüktür, Allah en büyüktür, Allah en büyüktür, Allah büyüklerin en büyüğüdür. Allah’a binlerce şükürler olsun, çünkü her türlü hamd ona yapılır. Her şeyden münezzeh olan Allah, azamet sahibidir. O’na gece gündüz, sonsuz hamd ederiz. Azamet sahibi Allah’tan başka güç ve kuvvet sahibi yoktur. Tek

olan Allah’ın kendisinden başka hiçbir ilah yoktur. O’nun ortağı da yoktur. Mülk ve iktidar O’nundur. Hamd O’nundur. O, diriltir ve öldürür. O kendisi, diridir ve hiç ölmez. Hayır da O’nun elindedir. O her şeye hakkıyla gücü yetendir. Ve dönüş de O’na olacaktır.

Sa’y’in 2. Şavtında Okunacak Dua:

Allah en büyüktür, Allah en büyüktür, Allah en büyüktür. Hamd sadece Allah’adır. Allah’dan başka hiçbir ilah yoktur. O Allah ki, yalnızca bir tekdir ve her şey kendisine muhtaçtır. Ve O Allah’ın, ne yoldaşı ne de çocuğu vardır. O’nun mülkünde ve iktidarında ortak olamaz ve olmaz. İşlerini yapması için de bir yardımcıya ihtiyacı da olmaz. Öyleyse, O Allah’ı en büyük bil ve öyle inan. Ey Allah’ım! Sen şüphesiz indirdiğin kitabında şöyle diyorsun: Bana dua edin, yalvarın, size hemen cevap verip karşılığını bahşedeyim. Rabbimiz, bize emrettiğin gibi sana gelip yalvarıyoruz: Bizi affeyle! Çünkü sen hiçbir zaman vaadine muhalefet etmezsin!

Sa’y’in 3. Şavtında Okunacak Dua:

Allah en büyüktür, Allah en büyüktür. Allah en büyüktür. Hamd sadece Allah’adır. Ey Rabbimiz! Bize nurunu tamamla. Bizi affeyle. Çünkü sen her şeyi yapmaya hakkıyla kadirsin. Ey Allah’ım! Senden hayrın hepsini istiyorum, erken olanını da geç olanını da istiyorum. Senden günahlarımın bağışlanmasını diliyorum. Ey merhametlilerin en merhametlisi, senden aynı zamanda rahmetini de diliyorum. Ey Rabbim! Beni bağışla, bana rahmet et. Kusurlarımı affet, bildiğin günahlarımı da sil. Çünkü sen, bizim bilmediğimizi bilensin. Şüphesiz ki sen izzet sahiplerinin en yücesi ve en şereflisisin.

Sa’y’in 4. Şavtında Okunacak Dua:

Allah en büyüktür. Allah en büyüktür. Hamd sadece Allah’adır. Allah’ım, ben senden senin bildiğin hayırları diliyorum. Senin bildiğin kötülüklerden de sana sığınıyorum. Ve senin bildiğin her şey için senden bağışlanma diliyorum. Çünkü bütün gayb alemini ve bizim bilmediğimizi her şeyi bilen yalnızca sensin. Allah’tan başka ilah yoktur. Ki O Allah, tek mülk ve iktidar sahibidir, tek gerçek olan Hak’tır ve Mübin-’dir. Muhammed de Allah’ın Rasulüdür. O da her şeyi doğru söyleyen ve vaadine güvenilendir. Ya Rabbi, beni İslâm ile idayetlendirdiğin gibi, beni ondan ayırma da. Beni Müslüman olarak vefat ettir.

Sa’y’in 5. Şavtında Okunacak Dua:

Allah en büyüktür, Allah en büyüktür, Allah en büyüktür. Hamd sadece Allah’adır. Sen her şeyden münezzehsin. Biz sana gereği gibi, senin hakkın olduğu gibi şükredemiyoruz. Seni sana layık olan şekliyle tenzih ederiz. Ey Allahım! Bize imanı sevdir. Onu gönüllerimize, kalplerimize nakşet! Bizi, küfürden, fasıklıktan, sana isyan etmekten tiksindir. Ve bizi doğru yola erenlerden eyle. Ey rabbim! Kalbimi aç, gönlümü genişlet. Ve işlerimi de kolay eyle.

Sa’y’in 6. Şavtında Okunacak Dua:

Allah en büyüktür, Allah en büyüktür, Allah en büyüktür. Hamd sadece Allah’adır. Tek olan Allah’tan başka ilah yoktur. Ki O Allah, vaadına sadıktır. Kuluna yardım eder. İslâm’a düşmanlık eden grupları da tek başına hezimete uğratır ve uğratmıştır da. Allah’tan başka ilah yoktur, O’ndan başkasına da ibadet ve kulluk etmeyiz. Kafirler hoş görmese de O’nun dini en doğru dindir. Ey Allah’ım! Bana hidayet ve takva diliyorum, af ve zenginlik diliyorum. Allahım, hamd sana mahsustur. Bunu dilimizle de söylüyoruz. Bu söylediğimiz ne güzeldir.

Sa’y’in 7. Şavtında Okunacak Dua:

Allah en büyüktür, Allah en büyüktür, Allah en büyüktür. O’nu büyüklerin en büyüğü olarak tekbirle anarım. Allah’a çok çok şükürler olsun. Allahım! Bize imanı sevdir. Onu gönlüme, kalbime nakşet! Beni, küfürden, fasıklıktan, sana isyan etmekten tiksindir. Ve beni doğru yola erenlerden eyle. Rabbim. Bana merhamet et, beni bağışla. Bana ikram et ve sadece senin bildiklerini de affeyle. Çünkü, bizim bilmediğimizi sen elbette biliyorsun. Ve sen hiç şüphe yok ki, ikram edenlerin, affedenlerin en izzetlisisin.

Bu şekilde 7. Şavttan sonra Sa’y Biter ve Dua Edilir:

Ey Rabbimiz! Bizden kabul buyur. Bize afiyet ver, bizi bağışla. Sana itaat etmekte ve şükretmekte bize yardım eyle. Senden başkasını bize vekil kılma. Tam ve kamil bir iman ve İslâm’a ulaşmamız için bize yardım et. Bizi, senin razı olacağın şekilde vefat ettir. Allah’ım! Bana acı, beni yaşattığın sürece, bende kalan isyanla ilgili her şeyden uzaklaşmama yardımcı ol. Allah’ım, bana acı ki, işe yaramaz boş işlerle uğraşmayı bana zor göreyim. Beni senin razı olacağın şeylerle rızıklandır, ey merhametlilerin en merhametlisi olan Allah’ım.

Sa’y’ın bitiminden sonra iki önemli durum vardır.

1- İfrad ve Kıran Haccı yapanlar, ihramdan çıkmazlar. İfrad Haccı yapanın, yapmış olduğu bu sa’y, ziyaret tavafının sa’y’ı; Hacc-ı Kıran yapanın sa’y’ı da Umre’nin sa’y’ı olmuş olur. Hacc-ı Kıran yapanın ihramı devam ettiği için, bir Kudüm tavafı yapar, ardından da farz tavafın sa’y’ini yaparsa, Bayram günlerinde yapacağı farz tavafdan sonra sa’y yapmaz.

2- Temettu Haccı yapanlar ise, bu sa’y ile Umre’yi tamamlamış olurlar. Tıraş olarak ihramdan çıkar ve tamamen helal duruma geçmiş olurlar.

Say Nedir?

Kabe’nin tavaf işleminden sonra yapılması en önemli görevlerden birisi de Safa ve Merve tepeleri arasında yapılan say’dır. Say, yedi şavt’tan meydana gelmektedir.

Say, Safa tepesinden başlamakta ve Merve tepesinde bitmektedir. Safa tepesinden Merve tepesine doğru 4 şavt, Merve tepesinden Safa tepesine ise 3 şavt bulunur. Say edilirken, yeşil direkler arasında Hervele ile yani burada insanın güçlü olduğu gösterilecek şekilde vakarla ve hızla koşarak geçilmektedir.

Safa tepesine gelen müslümanlar Kabe’yi Safa tepesinden selamlarlar. Kabe tıpkı Hacer-ül Esved’in selamlandığı gibi, ellerin omuz hizzasını biraz geçecek şekilde açılarak selamlanır.

Şüphesiz Safa ve Merve, Allah’ın işaretlerinden birisidir. Kim Kabe’yi hac ve umre niyetiyle ziyaret ederse bu iki tepeyi ziyaret etmelerinde bir mahsur yoktur. Kim bir iyiliğe başkası tarafından zorlanmadan sarılır ve kendinden yaparsa, hiç şüpheniz olmasın ki, Allah iyiliklerin karşılığını veren ve her şeyi gerçekten de hakkıyla bilendir.

Yukarıda yapılan duadan sonra Say’a niyet edilmektedir. Say için şöyle niyet edilir:

“Ey Allah’ım, Safa ve Merve arasında, 7 şavt olmak üzere, senin rızan için Hac Say’ı yapmak istiyorum. Onu bana kolay kıl ve benden kabul buyur.” (Umre yapanların Umre say’ı niyet etmeleri gerekmektedir)

Say’a, Allah ve Resulünün başladığı gibi başlamak, Rasulüllah’ın: Safa ve Merve ise Allah’ın alametlerinden birisidir. Allah’ın başladığı ile Say’a başlayınız buyruğunu yerine getirmek içindir. Bakara 158’te belirtildiği gibi İnnessafa vel Mervete… Ayet üzerinden zahirine göre sanki Say yapmanın bir ehemmiyeti yokmuş gibi bir his uyansa da, Ayet’in geliş nedeni ile kelimelerin anlamları iyice göz önüne alınması gerekmektedir.

Bu konuda Hanefiler, ayetin zahir manasının da hükme dahili için Say’ı farz derecesinden olmayan Vacip olan kabul ederler. İmam Şafii ve İmam Malik’e göre ise farz olarak kabul edilmiştir. Müslümanlar’ın Kabe’yi tavaf ettikten sonra Safa ve Merve arasında say etmeleri, ayetin indirilme sebebi olarak belirtilmektedir.

Cahiliye döneminde Safa tepesinde İsaf adında, Merve tepesinde ise Naile adında bir put bulunmaktaydı. Müşrikler yaptıkları her Say’da bunlara ellerini sürüp putlardan yardım dilerlerdi. Müminler’in putları temizlemesinden sonra Say işlemi gerçeğine uygun olarak yapılmaktadır.