İbrahim (a.s), Allah’ın emri üzerine hanımı olan Hacer validemizi ve oğlu Hz.İsmail’i bugünkü Zemzem kuyusunun olduğu alana bıraktı. O tarihlerde Mekke’de yerleşim yeri yoktu. Dolayısıyla su da bulunmuyordu. Hz.İbrahim, hanımı ve oğlu İsmail için biraz hurma ve biraz su bırakarak oradan ayrılmıştı.
Yiyecek ve içeceğin bulunduğu bu yerde bulunmak, kalmak Hz.Hacer’i oldukça zorlamıştı. Fakat diğer taraftan kendilerinin oraya bırakılmasını emreden Cenab-ı Hak olduğuna göre bunu düşünmekte yersiz olacaktı. Rızk sahibi Allah olduğuna göre elbette kendilerinin de durumlarını bilmekteydi.
Bir zaman sonra Hz. İbrahim’in bırakmış olduğu su bitmişti. O günlerde henüz bebek olan Hz. İsmail ağlamaya ve su istemeye başlamıştı. Annesi bu durum karşısında ne yapacağını şaşırmıştı. Süt yoktu su da yoktu. Hz. İsmail’in ağlamalarına daha fazla dayanamayan Hz. Hacer, Safa Tepesine çıktı. Bu tepeden birini görebilmek amacıyla sağa sola bakınmaya başladı. Kimseyi göremeyince Safa ile Merve arasında koşturmaya başladı. Merve tepesine ulaştığında bir ses işitti. Zemzem kuyusunun yanında Hz. Cebrail’i görmüştü. Burada Hz. Cebrail kanadıyla rivayete göre de ayağıyla yeri kazıyordu. Suyun aktığını gören Hacer validemiz bu durum karşısında çok sevinmişti. Suyun aktığını gören validemiz Türkçe’de “dur , dur” anlamına gelen “zemzem” dedi. Su akmasın diye önüne set koydu ve havuz gibi bir yapı yaptı. Sudan alarak testisini doldurdu. Sudan içti ve Hz. İsmail’i emzirdi. Bu arada Cebrail (a.s), Hacer validemize hitaben:
“Sakın, helak oluruz, zarara uğrarız diye korkmayın. İşte şurası Beytullah’ın (Kabe’nin) yeridir. O beyti şu çocukla babası yapacaktır. Muhakkak ki, Cenab-ı Hak o işin ehlini zayi etmez” dedi.
Zemzem kuyusunun ortaya çıkma hikayesi bu şekildedir. Hacer validemiz suyun önünü esmeyip, set oluşturmasaydı su bir ırmak haline gelecekti. Hz. Muhammed (s.a.s) bir hadisinde şöyle demektedir:
“Allah, İsmail’in annesi Hacer’e rahmet etsin. O, Zemzem’i kendi haline bıraksaydı veya avuçlamasaydı; muhakkak Zemzem akar, bir ırmak olurdu.” (Buhari)
Zemzem, gıdalı ve mübarek bir sudur. Hacer validemiz ve Hz. İsmail uzun bir süre boyunca yemek yemeden sadece bu suyla idare edebildiler.