Arapça kelimelerden oluşan “Hacer el-Esved”, Kabe’de bulunan, yerden bir buçuk metre yüksekliğinde olan parlak bir taştır.
Hacer, taş demektir. Esved ise siyah demektir. Hacer el-Esved, Türkçe’de “Siyah Taş” anlamına gelir. Bu kelimelerin “Hacerül Esved” olarakda kullanıldığı bilinmektedir.
Hac sırasında Muhammed Aleyhisselam’ın izinden giderek sünneti gereğince “öpülmek” amacıyla hürmet edilen bu taş, câhiliye devrinde bulunan Araplar arasında da kutsal sayılıyordu. Bu yüzden Hz. İbrahim Aleyhisselam’dan sonra geçen yüzyıllar boyunca gelip geçen bütün kuşaklar bu taşı özenle korudu.
Hacerülesvedi değerli kılan, haccın usulü olması ve Muhammed Aleyhisselam’ın onu öpmesi sebebiyledir. Hacc’da tavâfa Hacerülesvedden başlanır ve yine onunla bitirilir. Tavâf esnasında hacerülesved öpülür, bu imkân olmadığı takdirde elle, bu da mümkün olmazsa uzaktan selâmlanır. Onu öpmek sünnet olduğu için öpülmediği takdirde hac yine yerine gelmiş olur.
Bu hususta Nesâi ( Radiyallahü Anhüm ) bir hadîs-i şerifte Hz. Peygamber’in şöyle dediğini nakleder ;
“Hacerülesved cennettendir.” (Keşfü’l-Hafâ, Aclûnî, 1108).
Muhammed Aleyhisselam’ın hacerülesvedi öptüğü, ayrıca Vedâ Haccı’nda hasta olduğu bir sırada devesinden inmeden tavâf sırasında değneğiyle ona dokunduğu; bir başka zaman da eliyle selâm verdiği rivâyet edilmektedir. Hz. Ömer bir haccında hacerülesvede yaklaşıp öpmüş ve şöyle demişti:
“Çok iyi bilirim ki, sen zararı ve faydası olmayan bir taş parçasısın. Eğer Rasûlullah öpmemiş olsaydı seni asla öpmezdim.” (Tecrîd-i Sarîh Tercümesi, VI/108-109).